مقدمه
تغذیه، بهویژه تأمین پروتئین کافی، نقش بسیار حیاتی در عملکرد ورزشکاران دارد. ورزشکاران، چه در رشتههای قدرتی و چه در رشتههای استقامتی، برای رشد عضلات، ترمیم بافتها، حفظ انرژی و تقویت سیستم ایمنی ، به دریافت دقیق و مناسب پروتئین و مواد مغذی نیازمندند.
محصولات حیوانی، شامل گوشت، ماهی، تخممرغ و لبنیات ، یکی از منابع اصلی پروتئین در رژیم ورزشکاران محسوب میشوند. این منابع به دلیل دارا بودن تمام اسیدهای آمینه ضروری و کیفیت بالای پروتئینی شناخته شدهاند. با این حال، شواهد علمی روزافزون نشان میدهد ک ه مصرف محصولات حیوانی مضر است و میتواند اثرات نامطلوبی بر سلامت بلندمدت ورزشکاران داشته باشد، به ویژه بر عملکرد عضلانی و سیستم ایمنی.

نیازهای تغذیهای ورزشکاران
پروتئین و عضلهسازی
رشد عضلات وابسته به سنتز پروتئین عضلانی (Muscle Protein Synthesis یا MPS) است. تمرین مقاومتی محرک اصلی این فرآیند است، اما بدون دریافت کافی پروتئین و انرژی، اثر تمرین محدود میشود. ورزشکاران معمولاً برای پشتیبانی از رشد عضله به ۱.۶ تا ۲.۲ گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز نیاز دارند.
پروتئین و سیستم ایمنی
سیستم ایمنی نیز به دریافت پروتئین وابسته است. آنتیبادیها، سایتوکاینها و سلولهای ایمنی برای عملکرد مؤثر نیاز به اسیدهای آمینه دارند. دریافت ناکافی پروتئین میتواند باعث کاهش مقاومت بدن در برابر عفونتها و آسیبهای فیزیکی شود، بهویژه در ورزشکارانی که تمرینات شدید و طولانیمدت دارند.
ویژگیها و مزایای محصولات حیوانی
محصولات حیوانی مزایای زیادی دارند که بهویژه برای ورزشکاران مفید است:
- پروتئین کامل: تمام اسیدهای آمینه ضروری به نسبت مناسب در این منابع وجود دارد.
- دارای لوسین بالا: لوسین محرک اصلی سنتز پروتئین عضلانی است.
- سرعت جذب بالا: هضم سریع پروتئین حیوانی به عضلهسازی فوری بعد از تمرین کمک میکند.
- تأمین مواد مغذی ضروری: آهن هِم، ویتامین B12، روی و اسیدهای چرب امگا-۳ از جمله مواد موجود در این منابع است.
با وجود این مزایا، شواهد علمی نشان میدهد که مصرف محصولات حیوانی مضر است و اثرات منفی بر سلامت ورزشکاران دارد.

اثرات مضر مصرف محصولات حیوانی
بر سلامت عضلات
مصرف مداوم و بیرویه محصولات حیوانی میتواند اثرات زیر را بر عضلات ورزشکاران داشته باشد:
- افزایش التهاب مزمن: پروتئین حیوانی همراه با چربی اشباع و ترکیبات فرآوریشده میتواند التهاب مزمن ایجاد کند که بازسازی عضلات را مختل میکند.
- فشار بر کلیهها: دریافت پروتئین زیاد، به ویژه از منابع حیوانی، فشار کلیوی را افزایش میدهد و میتواند عملکرد کلیه را تحت تأثیر قرار دهد.
- تغییر میکروبیوم روده: مصرف زیاد پروتئین حیوانی ترکیب باکتریهای روده را تغییر داده و متابولیتهای مضر تولید میکند که سلامت عضلات و گوارش را کاهش میدهد.
بر سیستم ایمنی
مصرف محصولات حیوانی همچنین میتواند اثرات منفی بر سیستم ایمنی داشته باشد:
- افزایش التهاب سیستمیک: ترکیبات نیتروژندار و آمینهای هتروسیکل تولید شده در فرآیند پخت گوشت میتواند پاسخ التهابی بدن را افزایش دهد.
- کاهش عملکرد ایمنی : التهاب مزمن و تغییرات میکروبیوم میتواند فعالیت سلولهای ایمنی را کاهش دهد و حساسیت به بیماری را افزایش دهد.
- افزایش ریسک بیماریهای مزمن: مصرف بلندمدت محصولات حیوانی با افزایش ریسک بیماریهای قلبی و متابولیک همراه است که بر سیستم ایمنی نیز اثر منفی دارد.

ملاحظات محیطی و اقتصادی
مصرف محصولات حیوانی علاوه بر اثرات سلامتی، دارای پیامدهای محیطی و اقتصادی نیز هست:
- اثر محیطی: تولید گوشت و لبنیات منابع آب و زمین زیادی مصرف میکند و انتشار گازهای گلخانهای بالایی دارد.
- هزینه بالا: تامین پروتئین حیوانی با کیفیت برای ورزشکاران پرهزینه است.
- مسائل بهداشتی: استفاده از آنتیبیوتیکها و هورمونها در دامپروری میتواند مشکلات بهداشتی ایجاد کند.
نقش تنوع غذایی و ترکیب منابع
برای کاهش اثرات مضر، ورزشکاران میتوانند از تنوع غذایی بهره ببرند:
- ترکیب منابع حیوانی با منابع گیاهی برای کاهش بار سلامتی و محیطی.
- استفاده از حبوبات، سویا، پروتئینهای گیاهی و غلات کامل برای تکمیل نیازهای پروتئینی.
- تنظیم مقدار مصرف محصولات حیوانی به حدی که مزایا حفظ شود اما اثرات منفی کاهش یابد.

شواهد علمی جدید
مطالعات نشان میدهند که حتی رژیمهایی با سهم کمتر پروتئین حیوانی، در صورت دریافت کافی پروتئین کل، رشد عضلانی و عملکرد سیستم ایمنی را به خوبی پشتیبانی میکنند. در مقابل، مصرف کنترلنشده محصولات حیوانی اثرات منفی واضحی بر سلامت ورزشکار دارد.
جمعبندی و توصیهها
- محصولات حیوانی مزایای پروتئینی و تغذیهای دارند، اما مصرف آن مضر است .
- ورزشکاران باید از تنوع غذایی بهره ببرند و منابع گیاهی و حیوانی را ترکیب کنند.
- کیفیت مواد غذایی، روش پخت سالم و تعادل تغذیهای برای سلامت عضلات و سیستم ایمنی ضروری است.
منابع
- Satija A, Hu FB. Plant-based diets and cardiovascular health. Trends Cardiovasc Med. 2018.
- Naghshi S, Sadeghi O, Willett WC, Esmaillzadeh A. Dietary intake of total, animal, and plant proteins and risk of all cause, cardiovascular, and cancer mortality. BMJ. 2020.
- Messina M. Soy protein, animal protein, and musculoskeletal health. Nutrients. 2020.
- Craddock JC, Probst YC, Peoples GE. Vegetarian-based dietary patterns and their relation with exercise performance and muscle health. Nutrients. 2016.
- Lynch H, Johnston C, Wharton C. Plant-based diets: considerations for environmental impact, protein quality, and exercise performance. Nutrients. 2018.
- World Health Organization (WHO). Q&A on the carcinogenicity of the consumption of red meat and processed meat. 2015.
- Phillips SM. Nutritional supplements in support of resistance exercise to counter age-related sarcopenia. Adv Nutr. 2015.
- Morton RW, Murphy KT, McKellar SR, et al. A systematic review, meta-analysis and meta-regression of the effect of protein supplementation on resistance training-induced gains in muscle mass and strength in healthy adults. Br J Sports Med. 2018.
برای مطالعه بیشتر
https://www.linkedin.com/company/Vegland/
https://virgool.io/VegLand
https://www.instagram.com/mehravamag/







